Vorige week las ik in The Optimist Daily dat zelfzorg helpt, maar therapeuten benadrukken dat het doorbreken van uitputtende gewoontes nog belangrijker kan zijn voor een betere mentale gezondheid. Hoe en wat lees je in dit artikel.

Ik lees vaak interessante Engelstalige artikelen en verwijs daar regelmatig naar in de Weekend Favorieten. Als reactie daarop krijg ik wel eens de vraag waarom ik niet zelf een artikel schrijf op basis van zulke stukken. Daar moest ik aandenken toen ik een artikel in The Optimist Daily las. Hierin pleiten Amerikaanse (psycho)therapeuten voor het doorbreken van gewoontes voor een betere mentale gezondheid. Hieronder vind je mijn vertaling. De namen van de therapeuten heb ik weggelaten, omdat ze voor ons weinig betekenis hebben, maar de citaten heb ik onveranderd gelaten.

Doorbreek 6 gewoontes voor een betere mentale gezondheid

Het is makkelijk te denken dat een betere mentale gezondheid vooral draait om het toevoegen van zelfzorggewoontes aan je dagelijkse routine. Hoewel zelfzorg zeker belangrijk is en tijd hiervoor maken essentieel, zeggen erkende Amerikaanse therapeuten dat het vaak belangrijker is om gewoontes te doorbreken die je ongemerkt uitputten. Dit gedrag is vaak zo ingeburgerd dat je niet eens beseft hoeveel impact ze op je hebben.

Ontdek welke veelvoorkomende gewoontes je tegenhouden en wat je in plaats daarvan kunt doen.

1. Stop met overdenken en leef in het heden

Het is normaal om soms terug te kijken op het verleden of je zorgen te maken over de toekomst. Maar wanneer deze gedachten obsessief worden, verliezen we het contact met het huidige moment. “Focussen op het verleden wordt vaak geassocieerd met depressie, terwijl zorgen over de toekomst kan leiden tot angst.” Blijven hangen in wat gisteren gebeurde of piekeren over morgen houdt je vast in een cirkel van zorgen, wat je dagelijks functioneren negatief kan beïnvloeden.

Wat je in plaats daarvan kunt doen: Gebruik een techniek genaamd defusie om afstand te nemen van hardnekkige gedachten. In plaats van te denken: “Mijn leven is een puinhoop,” herformuleer het als: “Ik heb de gedachte dat mijn leven een puinhoop is.” Deze kleine verandering helpt je te beseffen dat gedachten slechts gedachten zijn én geen absolute waarheden.

2. Stop met straf als motivatie gebruiken

Jezelf dwingen om taken af te ronden door negatieve gevolgen op te leggen. Zoals pas een pauze nemen als een taak af is, lijkt misschien een vorm van discipline, maar werkt juist averechts. “Je bent een volwassene met vrije wil en je hoeft jezelf niet in de hoek te zetten.”

Ook de manier waarop je jezelf beloont, is belangrijk. Traktaties als motivatie kunnen soms nuttig zijn, maar kunnen ook een valkuil worden. Op lange termijn kan het de misvatting versterken dat je pas iets fijns verdient na een zware inspanning.

Wat je in plaats daarvan kunt doen: Maak taken leuker in plaats van jezelf te straffen. Geniet van je favoriete warme drankje terwijl je je takenlijst afwerkt of luister naar vrolijke muziek tijdens het werken.

3. Stop met jezelf vergelijken met anderen

Of het nu gaat om social media of het meten van je succes aan dat van anderen, vergelijken brengt zelden iets goeds. “We proberen constant te bepalen: “Ben ik beter?’ ‘Ben ik slechter?’”. Dit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid en twijfel over je eigen waarde.

Wat je in plaats daarvan kunt doen: Merk op wanneer je in de valkuil van vergelijken trapt en daag die gedachten uit. Zodra je negatieve gedachten herkent, stel jezelf dan de vraag: “En wat dan nog?” Deze simpele vraag helpt je herinneren dat deze gedachten niet bepalen wie je bent. Als social media dit gedrag versterkt, neem dan een pauze of mute accounts die je zelftwijfel aanwakkeren.

4. Stop met je eigen grootste criticus zijn

Negatief tegen jezelf praten kan snel omslaan in zelfdestructief gedrag. “Jezelf kleineren verlaagt je zelfvertrouwen en kan bijdragen aan angst en depressie.” Het kan er zelfs voor zorgen dat je je doelen minder snel nastreeft.

Wat je in plaats daarvan kunt doen: Herken het moment waarop je jezelf bekritiseert en benoem het. “Zeg bijvoorbeeld: ‘Dat is mijn innerlijke criticus die spreekt,’”. Een andere effectieve strategie is om jezelf af te vragen hoe je zou praten tegen een vriend in dezelfde situatie, je zou waarschijnlijk veel zachter en bemoedigender zijn.

5. Stop met één slecht moment je hele dag laten verpesten

Als er ‘s ochtends iets misgaat, voelt het vaak alsof de hele dag verloren is. Dit kan leiden tot confirmation bias (bevestigingbias), waarbij je onbewust op zoek gaat naar meer bewijs dat je negatieve gevoel bevestigt. Je gaat automatisch letten op alles wat slecht is aan de dag.

Wat je in plaats daarvan kunt doen: Erken het vervelende moment, maar schakel vervolgens over op iets positiefs. Neem tien minuten om iets opbeurends te doen, zoals een vriend appen die je aan het lachen maakt of een grappig filmpje kijken. “Je mag een slecht moment hebben zonder dat het je hele dag bepaalt.”

6. Stop met de volledige verantwoordelijkheid nemen voor andermans gevoelens

Het is goed om rekening te houden met anderen, maar het is iets anders om te denken dat hun geluk afhankelijk is van jou. “Of iemand anders teleurgesteld zal zijn, mag niet de doorslaggevende factor zijn bij jouw beslissingen. Pleasen – het anderen naar de zin maken – kan ervoor zorgen dat je jezelf uitput en vervreemd raakt van je eigen behoeften.

Wat je in plaats daarvan kunt doen: Denk na over wat jij echt wilt voordat je een beslissing neemt. Je kunt niet controleren hoe anderen zich voelen. Het is jouw verantwoordelijkheid om trouw te blijven aan je eigen gevoelens en waarden.

Het doorbreken van deze gewoontes voor een betere mentale gezondheid kost tijd, maar bewustwording is de eerste stap. Zodra je deze patronen herkent, wordt het makkelijker om kleine veranderingen door te voeren die bijdragen aan een gezondere mindset. Onthoud: het doel is niet perfectie, maar vooruitgang. Wees geduldig met jezelf op je weg naar meer innerlijke rust.

Bron: The Optimist Daily (6 februari 2025: ‘6 habits to break for better mental health; what therapists want you to know)

Misschien wil je dit ook lezen

• Prioriteit geven aan jezelf is niet egoïstisch
• Wat zou je nu eigenlijk het liefste doen?
• Goede zelfzorg is soms best een uitdaging